Ágnes Herczku


Nieuwe stervertolkster van het Honaarse volkslied

Als sterren staan ze niet bekend, de vertolkers van Hongaarse traditionele muziek, de muziek die door de gevestigde media in Hongarije zozeer wordt genegeerd, dat het grootste deel van de Hongaarse bevolking zelfs geen enkele zanger of zangeres van dit genre weet op te noemen. Op de commerciële zenders is al helemaal geen volksmuziek of volksdans te zien en ook de publieke omroepen wijden er maar weinig zendtijd aan, en dan alleen nog bij voorkeur op incourante tijdstippen, zeker niet op prime time. En dus schiet bij de meesten desgevraagd hooguit de naam te binnen van zangeres Márta Sebestyén of van het ensemble Muzsikás. Alleen bezoekers van de danshuizen en liefhebbers van de Hongaarse volkscultuur weten dat er de afgelopen jaren een keur aan uitstekende zangeressen in dit genre is opgestaan. Op nummer 1 van dit rijtje staat ongetwijfeld Ágnes Herczku. Als ze haar beroep in Ierland zou uitoefenen zou ze er ongetwijfeld een grote ster zijn, maar voorlopig is het nog zo dat ze in het buitenland bekender is dan in Hongarije. Terwijl ze op grond van haar talent, haar staat van dienst en de in korte tijd uitgebrachte keur aan cd’s eigenlijk meer erkenning van het thuisfront zou moeten genieten.


Ágnes is nu solozangeres van het Magyar Állami Népi Együttes (Hongaarse Staatsfolkore Ensemble) maar begon haar loopbaan in het oosten van Hongarije. Haar kinderjaren en schooltijd bracht ze door in Sátoraljaújhely en Sárospatak, waar ze al gauw belangstelling kreeg voor volksmuziek en volksdans. Eigenlijk interesseerde ze zich voor alle uitingen van volkscultuur en via de familiebanden van een van haar grootouders vooral ook voor die van Transsylvanië. Lange tijd stond echter bij haar de dans meer op de voorgrond dan het zingen, en dan niet zozeer het volksdansen, maar vooral jazzdans en ballet. Ook had ze zes jaar pianoles. Tijdens haar studie in Sárospatak danste ze een jaartje in het Bodrog Volksdansensemble, waar ook haar moeder lid van was. Hoewel haar hart bij een opleiding op de dansacademie lag, moest en zou ze van haar ouders een degelijke studie volgen. Ze is dan ook afgestudeerd aan de universiteit van Miskolc in het vak geschiedenis, maar blijft ook nu nog het leren trouw: ze volgt momenteel aan de universiteit van Budapest de studie Estetica.


Ágnes was nog bezíg met de opleiding tot docent moderne dans (die ze eveneens heeft afgerond) toen een van haar docenten, die op de hoogte was van haar volksdansachtergrond, haar wees op een vacature bij het Honvéd Dansensemble te Budapest. Agnes solliciteerde er en werd aangenomen. En al dansend bleken niet alleen haar bewegingen goed, ook haar stem viel op. Nog tijdens haar dansperiode bij het Honvéd Ensemble werd ze door het Staatsfolklore Ensemble al gevraagd als zangeres. Haar grote doorbraak bereikte ze hier met een rol in het dansstuk Naplegenda ( De legende van de zon). Onderwijl verschenen er ook al opnamen van haar op diverse cd’s. Aanvankelijk nog op de albums van ensemble Hegedős, het begeleidingsorkest van de Honvéd dansgroep, maar later verliet ze met een aantal beeldbepalende musici van Hegedős de groep en richtte het ensemble Fonó op. Met Fonó maakte ze vele opnamen. Maar ook maakt ze uitstapjes naar andere muziekgenre’s: zo was ze een paar jaar actief in Riverdance en samen met de Bulgaars-Hongaarse Nikola Parov heeft ze in diverse orkesten gezeten en ook op dit moement werkt ze met hem aan een gezamenlijke cd.


Haar eerste soloplaat werd uitgebracht in 2002. Deze plaat, Arany és kék szavakkal (Met gouden en blauwe woorden), had veel succes en was mede-geproduceerd door László Kelemen, ook betrokken bij haar volgende solo-cd. Dit wordt een Bartók-album en verschijnt dit voorjaar. Hongarije viert dit jaar immers de 125e geboortedag van Bartók en ook de danshuismusici dragen – veelal in samenwerking met klassiek geschoolde musici - hun steentje bij aan dit Bartók-jaar door op cd’s de motieven uit de volksmuziek te laten horen die Bartók inspireerden tot zijn composities. Ook Fonó heeft vorig jaar al zo’n cd uitgebracht, Túlparton (Aan de overkant).


Toen Agnes vier jaar geleden definitief van het Honvédgezelschap overstapte naar het Hongaarse Staatsfolklore Ensemble, hield ze ook op met dansen en is nu alleen nog actief als zangeres. Hun allernieuwste productie Az örök Kalotaszeg (Het eeuwige Kalotaszeg) ging in december 2005 in premiere. Deze dansvoorstelling is een hommage aan de vele nu reeds overleden violisten van de regio Kalotaszeg (het gebied rond het nu in Roemenië gelegen Cluj/Kolozsvár). Een van de geëerde vioolspelers is de ’primás’ Ferenc Varga Ferenc, bijgenaamd de Csipás. Ook dit programma is samengesteld door László Kelemen en is gelijktijdig uitgebracht op cd. Deze cd is in mijn ogen de beste volksmuziekplaat aller tijden! Achter elkaar horen we de muziek van de Roemeense, de Hongaarse en ’ zigeunse’ bevolking van Kalotaszeg, het ene stuk is nog mooier dan het andere!. De Roemeense liederen worden gezongen door Erika Demeter, de Hongaarse door Ágnes Herczkú en László Türei en de zigeunerliederen worden vertokt door István Varga bijgenaamd de Kiscsipás. Als primás verlenen drie uitstekende danshuismusici hun medewerking: István Pál, bijgenaamd Szalonna, Balázs Vizeli en Tamás Gombai. De voorstelling is compleet met schitterende decors en kleding in de stijl van Kalotaszeg ook te zien geweest op de gala-avond van het grote danshuistreffen in Budapest van begin april. Het zou mooi zijn als deze voorstelling ook in het buitenland door zoveel mogelijk mensen gezien zou kunnen worden.


Zowel voorstelling als cd boden Ágnes Herckú een nieuwe kans haar veelzijdige talent te laten horen. De cd’s die tot nu toe zijn verschenen en die nog op stapel staan beloven een mooie carriere. Misschien dat dan ook diegenen in Hongarije haar zullen leren kennen, die niet zo geinteresseerd zijn in onze volkscultuur. Als Ágnes misschien ook eens een gastpartij mag zingen een een of andere Engelse of Amerikaanse film, dan overkomt haar misschien hetzelfde als Márta Sebestyén: Márta zong al decennialang in Hongarije en had met het ensemble Muzsikás al op vele wereldpodia gestaan, maar pas na een kort liedje van twee minuten in de film The English Patient werd ze ook in Hongarije door haar landgenoten als ster gezien en werd ze ook bij de commerciële omroepen een graag geziene gast.
Misschien wordt het nog wel eens wat met ons nationale zelfbeeld...

Mostmagyarul!